Павлодар облысының тарихы
 |
|
XVIII ғасырда Орыс патшасы Ұлы Петр бұйрығы бойынша Ертіс бойында - Ямышево, Железин және басқа да казактардың бекіністері салынып, олардың арасында форпост қоныстары орналасты. Соның ішінде, Коряков форпосты да болды, осы жерден 1720 жылы Павлодар қаласының тарихы басталды. 1715 жылы қамал ретінде құрылған Ямышево облыс аймағындағы алғашқы орыстардың елді мекені болып саналады. Оның алғашқы тұрғындары – патшаға қызмет еткен казактар. 1731 жылы Қазақстан Ресейге қосылды. Көптеген ғалымдар мен іскер адамдар зерттелмеген жерлерге қызығушылық таныта бастады. Сауда белсенді дамыды, дала тұрғындарымен тауар алмасу қатынастары тез және тиімді орнатылды. Ұзақ уақыт бойы осы аймақтағы негізгі «өндіріс» саласы тұз өндіру болды. Мұнда қазақтар, орыстар, тұтқындар, сотталғандар жұмыс істеді. Ресей мен Украинадан шыққан шаруа қоныс аударушыларының екі толқыны (ХIХ ғасырдың аяғы мен өткен ғасырдың басы) мұнда жермен жұмыс жасау дағдыларын әкелді: көшіп-қонушылар жерді жыртты, нан, көкөніс өсірді, бақшаларды отырғызды. Қазақстан мен Ресейдің түйіскен жерінде екі халықтар өзара байланысы орын алды. Олардың арасындағы қарым-қатынас тарихында әртүрлі - жақсы және жаман жағдайлар болды. Отарлау саясаты - патша үкіметі тарапынан қазақтар жәбір көрді. Бірақ, ең бастысы – қарапайым адамдардың бейбітшілік жағдайында көрші болуы, тауармен алмасу, өзара көмек көрсету, мәдениет пен дәстүрлер бір - біріне әсер етті.
Павлодар облысы 1938 жылғы қаңтар айында құрылған. Облыс орталығы - Павлодар қаласы, ол Қазақстанның аса ірі өзені болып табылатын Ертіс жағасында орналасқан. Облыс Қазақстан Республикасының солтүстік-шығысында орналасқан және солтүстікте - Ресей Федерациясының Омбы, солтүстік-шығыста - Новосібір облыстарымен, шығыста - Алтай өлкесімен, оңтүстікте - Қазақстан Республикасының Шығыс-Қазақстан және Қарағанды облыстарымен, батыста - Ақмола және Солтүстік-Қазақстан облыстарымен шектесіп жатыр.
 |
Кітап сипаттамасы: Ертістің Павлодар өңірі. Сарыарқаның інжу-маржаны = Павлодарское Прииртышье. Жемчужина Сарыарки = Irtysh-Pavlodar Region. A Gem of Saryarka: кітап - альбом / мәтін авт. Ю. Поминов, идея авт. Е. Арын; ауд.: Ф. Қайыпназарова, А. Жанаев; ред. М. Нұртазин, К. Құрмансейіт; фотосуреттер: А. Пархоменко, В. Бугаев, Вл. Бугаев, Ж. Нұрлыбаев.- Астана: Фолиант, 2012.- 376 б.: ил. Аңдатпа: Қазіргі уақытта Павлодар облысы Қазақстан Республикасының экономикалық және әлеуметтік даму жолындағы қозғаушы күштің бірі болып табылады. Бұл аймақ минералды, су, орман ресурстарының, басқа да пайдалы қазбалардың теңдесі жоқ бай қорының иесі және жалпы республиканың дамуына өзінің қомақты үлесін қосуда. Осы байлықтардың ұтымды және тиімді пайдаланылуы аймақтың өзін-өзі жеткілікті және жан-жақты дамуын қамтамасыз етіп, елдің әл-ауқатын жетілдіруге бағытталған әлеуметтік бағдарламаларды іске асырып, инновациялар және нанотехнологиялар негізінде жаңа буын өндіріс орындары мен мекемелерді ашып, дамытуға мүмкіндік береді. Облыста ұлтаралық, конфессияаралық келісімді нығайтып, халықтың тұрмыстық жағдайын әлемдік стандарттарға сай дамытуға мүмкіндік бірітін, аймақтың инфрақұрылымын одан әрі дамытуға бағытталған өлке тарихы материалдарын, мәдени құндылықтарды сақтауға барлық шаралар қолданылуда. Бұл кітап-альбомда қоғамымыздың ең құнды байлығы болып есептелетін – ел азаматтарына қатысты құнды мәліметтер жарияланған. Қоғамымыздың мақтанышы, облыс дамуына қомақты үлес қосқан жерлестеріміз туралы да бірегей материалдар басылымда орын тапқан. |
 |
Описание: Павлодарская область: страницы истории: сборник документов 1938-2003 годы / сост. В. Д. Болтина, Л. В. Шевелева.- Павлодар: ЭКО, 2003.- 717 с. Аннотация: Сборник рассчитан на учё¬ных, преподавателей, аспирантов, студентов, а также на широкий круг чита¬телей, интересующихся историей нашей области. В сборник включены доку¬менты, выявленные не только в госархиве Павлодарской области и его фи¬лиалах, но и в Государственном архиве Российской Федерации (г. Москва), Архиве Президента Республики Казахстан, Центральном государственном архиве Республики Казахстан. |
 |
Кітап сипаттамасы: Ертістің Павлодар өңірі: энциклопедия / бас ред. Б. Ө. Жақып. - Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2013.- 776 б. Аңдатпа: Обылыстық энциклопедияда қазақ елінің аса ірі индустриалды-аграрлы өлкесі туралы жан-жакты мәліметтер жүйеленген. Мұнда обылыстың әкімшілік-аумақтық бөлінісі, тұрғындары, экономикасы мен мәдени дамуы, табиғат байлықтары жайында мол ақпарат берілген. Кітапта тарихи тұлғалар, өңірден шыққан мемлекет және қоғам қайраткерлері, соғыс және еңбек ардагерлері, оқу-ағарту, денсаулық сақтау, мәдениет және өнер қызметкерлері туралы мақалалар берілген. Энцеклопедияда бұрын көпшілікке беймәлім мұрағат құжаттары, фотоматериалдар кеңінен пайдаланылған. Аймақтың тарихына, әлеуметтік-экономикалық әлеуетіне, өлкенің өшпес рухани және материалдық құндылықтарына қызығушылық білдіретін оқырманға арналған бұл басылымның ғылыми-өлкетанымдық мәні зор. |
 |
Описание: Павлодарской области - 70 лет / А.Н. Джазин, Л.Л. Хмельницкий, В.И. Щербинко, В.В. Курочкин.- Павлодар: Дом печати, 2008.- 334 с. Аннотация: Посвящается ветеранам войны и труженикам тыла, первостроителям и целинникам, создателям Павлодар-Экибастузского промышленного комплекса, рабочим, труже¬никам села, учителям и воспитателям, медикам и работникам культуры и искусства, пожилым людям и молодому поколе¬нию - всем жителям Павлодарского Прииртышья. |
 |
Кітап сипаттамасы: Павлодар облысы: жаңа тарих беттері. 1991-2012 / бас ред. Е. М. Арын; құраст.: В. А. Белова, Қ. Ғ. Мақажанова, Т. Е. Покидаева.- Павлодар: ЭКО, 2012.- 572 б. Облыстың 75 жылдығына арналады Аңдатпа: Кітапта 1991 – 2012 жылдардағы Павлодар облысы тарихынан оқиғалар мен фактілер қазақ және орыс тілдерінде хронологиялық жүйелікпен орналасқан. Кең оқырман қауымына зерттелетінтақырып аясында ақиқат материалдары ұсынып отырған бұл басылым Қазақстан Республикасы Президенті мұрағатында, Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағатында, Қазақстан Республикасы кинофотоқұжаттар және дыбыс жазбаларының Орталық мемлекеттік мұрағатында, Павлодар облысының мемлекеттік мұрағатында сақталған қужаттар, мерзімді баспасөз бен өлкетану материалдары негізінде дайындалған.Басылым суреттермен безендірілген.кітап ғалымдарға, оқытушыларға, аспиранттарға, студенттерге, оқушыларға және Ертістің Павлодар өңірі тарихына қызығушылық танытатын барша оқырмандарға арналған. |
 |
Описание: Павлодарское Прииртышье: энциклопедия / Павлодарский государственный университет им. С. Торайгырова (ПГУ). - Алматы: Эверо, 2003.- 676 с. Аннотация: В книге приведены сведения об административно-территориальном устройстве, истории, экономике, образовании и науке, культуре и спорте, флоре и фауне Павлодарской области. Здесь же даны биографические статьи о государственных, политических и общественных деятелях, представителях науки, культуры и спорта. |
 |
Кітап сипаттамасы: Сарыарқа маржаны Ертістің Павлодар өңірі = Павлодарское Прииртышье Жемчужина Сарыарки = Pavlodar Priirtyshye Is a peart of Saryarka: фотокнига / бас ред. В. Титенев; мәтін авт. Ю.Поминов.- Алматы: Тау Кайнар, 2008.- 320 б., илл. Аңдатпа: Әсерлі фотокітап Қазақстанның ірі индустриялық аймақтарының бірі болып табылатын Павлодар облысына арналған. |
 |
Описание: Захаренко А. Л. История Павлодарского Прииртышья: учебное пособие / Захаренко А. Л.; Б. К. Косаяков, В. К. Мерц; под ред. А. Л. Захаренко.- Павлодар: ПГУ им. С. Торайгырова, 2003.- 133 с. Аннотация: Пособие предназначено для студентов, учащихся изучающих курс «История Павлодарского Прииртышья». На основе имеющейся литературы по теме, материалов археологических раскопок, архивных данных, разнообразных опубликованных источников систематически излагается история края от глубокой древности до наших дней. |
1. Соколкин Эрнест. Вековая улица. // Звезда Прииртышья. – 2014. – 8 ноября. – С. 7
2. Попов Ю. Михаил Пришвин. Павлодар, Баянаул и далее // Новое время. – 2014. – 4 сентября. – С. 6
3. Долгушев В. Мы помним и чтим // Звезда Прииртышья. – 2014. – 9 сентября. – С. 1, 2
5. Исабеков Ризабек. Хранитель истории // Караван. – 2014. – 19 сентября. – С. 23
6. Горбунов С. Помнит подвиг Невель // Казахстанская правда. – 2014. – 31 октября. – С. 25
7. Загравская Л. На Родине Багаева // Звезда Прииртышья. – 2004. – 7 августа. – С. 5
8. Бобрешова О. Мирная и боевая биография учителя // Звезда Прииртышья. – 2004. – 28 сентября. – С. 8
9. Болтина В. Делили хлеб и кров // Звезда Прииртышья. – 2004. – 6 ноября. – С. 4
10. Белоусов В. Легендарный Эдуард Боярский // Звезда Прииртышья. – 2004. – 23 ноября. – С. 8
11. Актамбердиева Б. Вот и свиделись // Звезда Прииртышья. – 2007. – 9 октября. – С. 8
12. Абыкешова Ш. Сохраняя традиции предков // Звезда Прииртышья. – 2007. – 9 октября. – С. 8
13. Анов Н. Куяндинская ярмарка // Әнші Майра. – Павлодар, 2010. – С. 255 - 256
14. Румянцева Е. Он строил Воскресную дорогу // Звезда Прииртышья. – 2004. – 10 августа. – С. 8
15. Чистякова С. Фотолетопись продолжается // Обозрение недели. – 2013. – 11 января. – С. 8
16. Хроника памяти и беспамятства // Обозрение недели. – 2013. – 5 апреля. – С. 14
18. Вервекин А. Это нужно живым… // Звезда Прииртышья. – 2015. – 5 марта. – С. 3
19. Смотрич Т.Н. Жизнь путешественника // Новое время. – 2015. – 12 марта. – С. 15
20. Федоров Д. Герхард Фридрих Миллер // Новое время. – 2015. – 26 марта. – С. 2
21. «Иван Карбышев в Сибирской истории» // Новое время. – 2015. – 30 апреля. – С. 2
23. Горбунов С. Лютый холод АЛЖИРа... // Казахстанская правда. – 2015. – 26 мая. – С. 6
24. Горбунов С. От благодарных потомков // Казахстанская правда. – 2015. – 15 июля. – С. 11
25. Адамов Т. Фотолетописец // Звезда Прииртышья. – 2015. – 25 июля. – С. 9
26. Карандашова Т. О таких говорят: «Уходит эпоха» // Новое время. – 2015. – 30 июля. – С. 6
27. Горбунов С. Фотолетопись Николая Кузнецова // Казахстанская правда. – 2015. – 14 августа. – С. 21
28. Лебедева И. Новая книга М.С. Тереник // Новое время. – 2015. – 27 августа. – С. 1, 5
29. Горбунов С. Эстафета во имя мира // Казахстанская правда. - 2015. - 15 сентября. - С. 11
30. Кисенко М. Портрет Прииртышья //Звезда Прииртышья. - 2015. - 22 сентября. - С. 8
31. Поминов Ю. Благодарная память // Звезда Прииртышья. - 2015. - 15 октября. - С. 7
32. Поминов Ю. Мы помним... // Звезда Прииртышья. - 2015. - 3 ноября. - С. 4
33. Неповторимые люди в неповторимое время // Новое время. - 2015. - 10 декабря. - С. 5
34. Редкой породы человек // Звезда Прииртышья. - 2016. - 16 января. - С. 4
35. Болтина В. Дорогие мои земляки // Звезда Прииртышья. - 2016. - 28 января. - С. 14
36. Болтина В. Дорогие мои земляки // Звезда Прииртышья. - 2016. – 4 февраля. - С. 14
37. Карандашова Т. Павлодарские харбинцы // Новое время. - 11 февраля. - С. 5, 8
38. Поминов Ю. Павлодарский Харбин // Звезда Прииртышья. - 2016. - 18февраля. - С. 15
39. Поминов Ю. Из истории цирка в Павлодаре // Звезда Прииртышья. - 2016. - 1 марта. - С. 5
40. Попова М. Из Харбина с любовью // Городская неделя. - 2016. - 2марта. - С. 12
41. Шарапова Г. Жизнь героя в судьбе автора // Новое время. - 2016.- 17 марта. - С. 3
42. Походеев В. Легендарный генерал // Новое время. - 2016. - 21 апреля. - С. 4
43. Горбунов С. К местам боевой славы // Казахстанская правда. - 28 апреля. - С. 12
44. Кохно К. По местам сражений // Звезда Прииртышья. - 2016. - 7 мая. - С. 8
45. Корешкова Ю. Пусть вечно память светлая живет // Обозрение недели. - 13 мая. - С. 5
46. Ташимова А. На линии огня // Версия. - 2016. - 16 мая. - С. 5
47. Адылканова И. Возвращайтесь солдаты // Наша жизнь. - 2016, - 19 мая. - С. 7
48. У разъезда Дубосеково // Звезда Прииртышья. - 2016.- 19 мая. - С. 8
50. Река просторной Родины моей... // Городская неделя. - 2016. - 27 июля. - С. 8
51. Горбунов С. Дорогами Бухгольца // Казахстанская правда. - 2016. - 28 июля. - С. 9
52. Река просторной Родины моей... // Городская неделя. - 2016. - 27 июля. - С. 8
53. Горбунов С. Дорогами Бухгольца // Казахстанская правда. - 2016. - 28 июля. - С. 9
54. Адылканова И. Как прежде // Наша жизнь. - 2016. - 28 июля. - С. 11
56. Великодная О. Праздник удался // Обозрение недели. - 2016. - 5 августа. - С. 14
57. Зинченко Н. По пути предков. // Звезда Прииртышья. - 2016. - 8 октября. - С. 12
58. Поминов Ю. Талант жить и творить // Звезда Прииртышья. - 2017. - 19 октября. - С. 14
